Wat is ACT?

ACT staat voor Acceptatie en Commitment Therapie of Training, één van de nieuwere therapievormen binnen de gedragstherapie. ACT is wetenschappelijk effectief gebleken bij diverse psychische problemen. Het biedt een probleem-overstijgende aanpak gericht op het ontwikkelen van een gezonde, flexibele geest die vaardig is om om te gaan met de obstakels van het leven. Heel praktisch en down-to-earth. ACT doet niet aan symptoombestrijding maar werkt aan de basis, aan de onderliggende processen die verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van allerlei klachten zoals angst, stress, depressie of burn-out. In die zin is het ook uitermate geschikt ter preventie van psychische problemen.  Wanneer kinderen en jongeren zich deze vaardigheden van kleinsaf eigen kunnen maken, zouden we ongetwijfeld heel wat psychisch leed kunnen voorkomen. 
ACT vindt zijn oorsprong in Amerika. Belangrijke grondleggers zijn o.a. Steven C. Hayes, Kelly Wilson, Kirk Strosahl en Patti Robinson. Russ Harris (Australië) heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het toegankelijk maken van ACT voor het brede publiek. Louise Hayes en Joseph Ciarrochi ontwikkelden een ontwikkelingsgericht model (DNA-V) om ACT ook heel toegankelijk te maken voor zowel jongeren als volwassenen. Het is op dit laatste model (DNA-V) dat het wijsheidskompas is gebaseerd. 

Ervaringen

Enkele jaren geleden volgde ik een ACT groepscursus onder begeleiding van Tine. Het was mijn eerste kennismaking met deze vorm van therapie en zonder twijfel een aanrader. De cursus hielp me bepaalde zaken in mijn leven vanuit een ander perspectief te bekijken en na te denken over wat écht belangrijk voor me was. We zochten niet enkel naar die waarden die ons als persoon na aan het hart lagen, maar kregen ook tools aangereikt om deze effectief na te streven. Tine was een aangename coach / therapeut en creëerde tijdens de cursus een veilige ruimte waarin emoties, ervaringen, bedenkingen,... door iedereen konden worden gedeeld. Ik ben blij dat ik haar en ACT heb leren kennen!
Hannelore
34 jaar

Acceptatie

Accepteren gaat over stoppen met worstelen met dingen die je niet kan veranderen. Het gaat over het accepteren van je verleden. Het accepteren van jezelf. En het accepteren van je gedachten en gevoelens. Want hoe graag we over dit laatste graag controle zouden hebben en hoe graag we bepaalde gedachten of gevoelens wég zouden willen, vroeg of laat verschijnen ze weer terug op de voorgrond. Hoe harder we ons best doen om iets niet te willen, hoe hardnekkiger het vaak de kop opsteekt. Het komt er op neer om geen energie te verliezen aan de strijd tegen dingen die buiten je macht liggen, dingen waar je niets (meer) aan kan veranderen. Pijn maakt onvermijdelijk deel uit van het leven. Hoe meer je je hiertegen verzet of hiervoor op de vlucht gaat, hoe meer je inboet aan levenskwaliteit. Je worstelt met zaken waar je geen grip op hebt. ACT wil je hulpmiddelen aanreiken om vaardiger te leren omgaan met ongemak. Om ongemak beter te leren dragen en accepteren, zonder dat het je hoeft te overspoelen of hoeft te belemmeren om een kwaliteitsvol leven uit te bouwen.

Commitment

Natuurlijk gaat het niet alleen om ‘accepteren’, het gaat ook om ACTie en de kracht vinden om die zaken aan te pakken die je wel kan & wil veranderen. Wat voor iemand wil jij zijn? Waar wil jij voor staan? Wat maakt jouw leven waardevol? Wat geeft jouw leven diepgang? Waar wil jij je tijd en energie in steken?

ACT wil je helpen om duidelijker te krijgen wat écht belangrijk en betekenisvol voor je is. Het wil je helpen om je te verbinden met die dingen die je leven verrijken. En natuurlijk gaat dit niet alleen maar gepaard met plezierige gedachten en gevoelens, integendeel. Je zal merken dat – als je die dingen doet die je écht belangrijk vindt – er heel wat lastige gevoelens en gedachten zullen opduiken. Nét omdat je die zaken zo belangrijk vindt, duikt er bv. faalangst op, angst voor afwijzing, angst om gekwetst te geraken, angst om niet te voldoen, angst voor de reactie van anderen, angst om de gekende patronen los te laten, enz… En hier komt het ‘accepteren’ en het ‘verdragen van ongemak’ weer om het hoekje kijken, want zodra we op de vlucht gaan voor deze lastige gevoelens, boeten we weer in aan levenskwaliteit en kunnen we onze verlangens weer opbergen.

Bereidheid ontwikkelen

Ben je bereid om ongemak te ervaren, als dit in functie staat van een rijk, zinvol en voldoeninggevend leven?  Ben je bereid om je niet langer te laten leiden door automatische gedachten en gevoelens, maar zelf terug de regie over je leven in handen te nemen? Ben je bereid om je open te stellen voor een nieuwe benadering die je anders zal doen kijken naar jezelf en je gewoontes?

“Geef me de kracht om te veranderen wat ik kan veranderen,
de moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen
en de wijsheid om het verschil tussen beiden te zien.”

Epictetus / Franciscus Van Assisi / Rabindranath Tagore

Psychologische flexibiliteit 

Alles bij ACT draait om het vergroten van je psychologische flexibiliteit en veerkracht.
Er zijn 6 processen die onderling met elkaar verweven zijn en die hier de fundamenten van vormen. 

Acceptatie

In plaats van te vechten tegen gedachten en gevoelens die we niet leuk vinden, gaan we ons in ACT juist leren openstellen voor onze gedachten en gevoelens, we leren ruimte maken voor alles wat er in ons leeft, zowel in ons hoofd als in ons lichaam. In plaats van ons erdoor te laten bepalen en meesleuren, zetten we een stapje achteruit en gaan we die gedachten, gevoelens en gewaarwordingen eens observeren. We stoppen met worstelen met dingen waar we geen controle over hebben en maken ruimte voor wat er is.

Defusie

We leren ons bewust worden van de gekleurde bril die we op hebben. We leren kritisch omgaan met alle gedachten die door ons heen gaan, bewust of onbewust. We leren dat we onze gedachten niet automatisch moeten geloven of au sérieux moeten nemen. En dat we vrij zijn om al dan niet aandacht te besteden aan bepaalde gedachten. Welke gedachten zijn helpend en welke zijn dat niet? We leren vaardigheden om beter ‘los te laten’ en afstand te nemen van niet-helpende gedachten.

Hier & nu

Om automatische patronen te doorbreken, is het belangrijk om bewust om te gaan met wat er hier en nu gebeurt. Mindfulnessvaardigheden helpen ons om bewuster om te gaan met alledaagse patronen en sneller in te grijpen waar nodig. Het is belangrijk om goed in contact te staan met jezelf én met je lichaam, zodat je tijdig de nodige alarmsignalen kan opvangen. Daarnaast helpt aandacht hebben voor het nu je ook om meer te genieten van je leven en alles wat er rondom jou gebeurt. Je staat meer in verbinding met jezelf, anderen en je omgeving. 

Zelf-als-context

Je bént je gedachten, gevoelens en lichaams-gewaarwordingen niet. Je valt er niet mee samen. Je kan er naar kijken, je kan ze observeren. Jij bent de context waarin al deze dingen plaatsvinden. Er is een veilig stukje in jezelf, het observerende zelf, van waaruit je alles kan waarnemen. Van hieruit kan je zonder oordeel, nieuwsgierig en vriendelijk leren kijken naar alles wat er door je heen gaat. Vanuit een soort metapositie. Het is immers in die metapositie dat er ruimte, wijsheid en keuzevrijheid ontstaat.

Waarden

Stel dat je niet zo zou worstelen met je ongemak, waar zou je dan meer tijd en energie aan willen besteden? Hoe wil jij in het leven staan? Wat maakt jouw leven de moeite waard? Waarden geven ons leven zin. Ze motiveren ons om er elke dag opnieuw weer tegenaan te gaan. Ze geven je energie en het gevoel te ‘leven’ in plaats van te overleven. Vaak staan we hier niet zo bewust bij stil of zijn we de voeling met onze waarden kwijt gespeeld. Wat wil je écht, los van de druk en verwachtingen van anderen?

Commitment

Als het opnieuw helder is wat je waarden zijn, is het ook belangrijk om dit verder te concretiseren. Welke stappen ga je zetten om je waarden in praktijk te brengen? Welke doelen wil je jezelf voorop stellen en welke acties ga je daaraan verbinden? We komen tot een concreet actieplan. Intussen heb je ook de nodige vaardigheden aangeleerd om de te verwachten hindernissen te overwinnen en eventueel bijhorend ongemak te dragen. Niets houdt je nog tegen om er voluit voor te gaan!

Het wijsheidskompas

Het wijsheidskompas omvat alle componenten uit ACT en is een licht aangepaste versie van het DNA-V model, ontwikkeld door Louise Hayes en Joseph Ciarrochi. Naast ACT laat het ook ruimte voor andere invalshoeken, wat het breed inzetbaar maakt. Als integratief therapeute combineer ik immers graag verschillende benaderingen en heb ik ook inzichten toegevoegd uit o.a. verbindende communicatie, het ego-denken volgens Eckhart Tolle en de 3 principes van Sydney Banks.
Gemaakt met